Stilte, een heerlijk woord, veel verlangd, maar vaak verstoord.

maandag 4 juli 2011

Gershwin in blue


Ik kan me nog goed het moment herinneren dat ik voor de eerste keer in aanraking kwam met de muziek van George Gershwin.
Ik zat achter mijn werktafel op een bovenverdieping aan de Dusartstraat in Amsterdam. Ik was wat aan het schrijven. Af en toe werd mijn aandacht afgeleid door een koolmees op het balkon. Hij of zij pikte rond in de plantenbak. Ik overwoog of het misschien leuk zou zijn zo'n bal met vet op te hangen, maar ik verwierp het idee onmiddellijk weer. Beetje lullig.
Op de radio kwamen muziekklanken voorbij die mijn aandacht voor de koolmees deden verslappen en waarin ik vervolgens volledig weg zonk.
Het uitgevoerde bleek ‘Rhapsody in Blue’ te heten en werd vertolkt door het orkest van Mantovani. Het was gecomponeerd door George Gershwin vertelde een mannenstem mij.
Voor het eerst van mijn leven slaagde ik erin na afloop de titel en de uitvoerenden te noteren en daarna haastte ik me naar de muziekwinkel om een LP aan te schaffen.
Daags daarop was het zo mistig dat ik er de hele dag naar luisterde.
Vanaf dat moment ging ik mij verdiepen in het leven en werk van George Gershwin.

George Gershwin werd geboren uit Joods-Russische ouders in Brooklyn op 26 september 1898. Zijn interesse voor de muziek ontstond toen hij ongeveer tien jaar oud was. Zijn ouders hadden een piano gekocht en hij leerde zelf de grondslagen van de harmonie kennen en componeerde een aantal liedjes.
Later ging hij piano studeren, en werd dan in een muziekhandel aangenomen om de klanten demonstraties geven van de instrumenten die er verkocht werden. Gedurende zijn vrije tijd kreeg hij nog les in de harmonieleer bij de Amerikaanse componist Rubin Goldmark (1872-1936).

Zijn eerste liedje publiceerde hij op zijn 18de. Hij werd al snel bekend omdat hij regelmatig artikels schreef voor populaire weekbladen.

Toen hij 21 was, ging zijn eerste musical, ‘La-La Lucille’, in première en met succes. Ook het liedje ‘Swanee’ dat hij in dezelfde periode componeerde, oogstte veel bijval: er werden een paar miljoen exemplaren van verkocht. Hij ontdekte toen de rijkdommen van de jazzmuziek; waarvan hij zeer veel gebruik zou maken.

Maurice Ravel, aan wie Gershwin raad was komen vragen, had vrijwel onmiddellijk door dat Gershwin een uitzonderlijk talent had. Dat maakte hij in zijn antwoord ook duidelijk: ‘Ik heb u niets meer te leren’.

Maar zijn, laat ik zeggen, meer serieuze werken werden in eerste instantie niet naar juiste waarde geapprecieerd. Het publiek had geen hoge dunk van deze melodieën. Een uitzondering was wel ‘Rhapsody in Blue’ (1924), dat later nog verschillende keren werd georkestreerd door anderen, hoewel het werk aanvankelijk op heel veel kritiek stootte. Maar Gerswhin bleef liedjes componeren voor Broadway-producties en films, samen met zijn broer Ira die de teksten schreef. Hij heeft verschillende klassiekers op zijn naam staan. Hij schreef ook een pianoconcerto, waarmee hij hoopte op een nieuw succes, Concerto in F. Het nu alom bekende 'Porgy and Bess'; werd voor het eerst opgevoerd in 1935 voor een absoluut onverschillig publiek.

Tijdens het laatste jaar van zijn leven verbleef Gershwin in Hollywood om zich toe te wijden aan de filmmuziek. Hij stierf er op 11 juli 1937 aan de gevolgen van een hersentumor.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten